Van docent, voor docent: De toegevoegde waarde van het EPF
Met het Educatief Programma Floriade gaan leerlingen en studenten aan het vo, mbo en hbo op zoek naar echte oplossingen voor echte vraagstukken van bedrijven en organisaties. Het EPF-lesprogramma is ontwikkeld door onder andere Aeres docenten met hulp van studenten en scholen. Onderzoekend en betekenisvol leren staan centraal. Deelnemers maken kennis met de UNESCO methode ‘Leren voor Duurzame Ontwikkeling’.
We interviewden Stan Frijters, docent en onderzoeker ‘Leren voor Duurzame Ontwikkeling’ bij Aeres Hogeschool Wageningen, over de toegevoegde waarde van het programma.
Waarom is dit onderwijskundig gezien zo’n mooi lesprogramma?
Door deel te nemen aan het Educatief Programma Floriade maken leerlingen, studenten en docenten kennis met de UNESCO methode ‘Leren voor Duurzame Ontwikkeling’. Leerlingen en studenten dragen zelf tijdens het leertraject actief bij aan een duurzamere en rechtvaardige toekomst. Ze bedenken een oplossing, creatief plan of geven advies over een duurzaamheidsvraagstuk dat echt speelt. De Sustainable Development goals vormen hierbij een kader.
Welke werkwijze kan ik kiezen?
We willen het EPF-lesprogramma toegankelijk maken voor alle docenten uit het vo, mbo en hbo. Docenten kunnen kiezen uit twee leerlijnen: geprogrammeerde instructie en design thinking. Beide methoden starten met een vraagstuk en eindigen met aan oplossing, een advies voor het bedrijf of organisatie. Met de leerlijn geprogrammeerde instructie doorloop je het programma in acht afgebakende stappen, met daarbinnen veel vrijheid voor eigen invulling. Bij design thinking is de weg van vraag naar oplossing en advies meer open. Je maakt zelf een keuze in de werkvolgorde. Innovatie, snel experimenteren en reflecteren staan centraal.
Wat maakt het leuk om het Educatief Programma Floriade te doorlopen?
Het lesprogramma is open, onderzoekend en gericht op de beleving van de leerlingen en studenten. Ze hebben eigenaarschap over de inhoud en aanpak en daarmee ook over het eigen leren. Ze werken altijd in teams en voelen zich eigenaar van het vraagstuk, hetgeen de motivatie verhoogt. Dit wordt heel erg gewaardeerd. Je werkt met een team gemotiveerde leerlingen en studenten die zelf op onderzoek uitgaan. Het programma heeft een duidelijke koppeling met de praktijk. Je doorloopt het programma primair op school en verrijkt het met een bedrijfsbezoek, excursie of deelname aan een challenge. Daarnaast is er uiteraard een bezoek aan de Floriade mogelijk waar de thema’s van de Floriade in praktijk gezien en beleefd kunnen worden. Onder andere met een educatieve app of workshops.
Ga ik bij LvDO als docent anders werken?
Je rol als docent verandert. Je bent meer coachend en begeleidend bezig en staat naast de leerlingen. Zelf leer je ook continu nieuwe dingen over duurzaamheid binnen je vak. Het lesmateriaal helpt om op een positieve manier stil te staan bij het proces. Hoe ging de samenwerking, of ze het thema interessant vinden en of ze voor zo’n bedrijf willen werken. Je geeft leerlingen een vooruitblik op hun toekomst en helpt ze om hun ontwikkeling zelf vorm te geven. Hiermee integreert het LOB en geeft het vmbo-docenten al een inkijkje in de nieuwe leerweg. Deze meer innovatieve manier van werken vraagt ook van docenten een andere vorm van begeleiding. Er is sprake van (didactisch) coachen.
Waarom is het lesprogramma belangrijk voor jongeren?
Duurzaamheid spreekt jongeren al jaren heel erg aan. Ze zijn er veel actiever en bewuster mee bezig dan volwassenen maar vaak ontbreekt het hen aan de tools om te handelen (empowerment). In Nederland wordt in het onderwijs jammer genoeg nog relatief weinig aandacht gegeven aan handelingsgericht actief burgerschap en duurzame ontwikkeling zoals in LvDO is uitgewerkt. De maatschappij verandert ontzettend snel en het is belangrijk om leerlingen in transitiegerichtheid mee te nemen. In veel vakken is duurzame ontwikkeling een verplicht aandachtspunt (maar blijft een landelijke toetsing hierop uit) 😊. De didactiek van LvDO helpt om dat effectief te kunnen doen. Met dit educatieve programma wil Aeres haar onderwijskundige expertise graag zo breed mogelijk delen.
Is het makkelijk te combineren met wat je al te doen hebt?
Je doorloopt het programma nu nog naast het reguliere curriculum. We adviseren om voor het doorlopen van het lesprogramma minimaal 8 lesuren te reserveren. Als je kijkt wat je gaat doen en wat je ermee bereikt, is dit het zeker waard. Dit is een andere vorm van onderwijs waarbij kennisoverdracht is verruild voor actieve kennisverwerving. En het is ook goed te combineren met generieke onderwijsdoelstellingen zoals actief burgerschap, samenwerkend leren, onderzoekende houding, waardeontwikkeling, duurzame ontwikkeling en kritisch denken.
Tips voor docenten die het programma doorlopen
Het lesprogramma werkt het best als je de stappen doorloopt zoals aangegeven.
We hebben een beknopte handleiding gemaakt en geven webinars met uitleg voor deelnemende docenten. Heb je tussendoor vragen, dan is er support via e-mail en whatsapp.
Deelnemers ontvangen regelmatig een nieuwsbrief met tips over het programma, nieuws en bijvoorbeeld data voor webinars. Zo haal je het meest uit je deelname.